5 maja, czyli 5. dnia 5. miesiąca, zgodnie z chińskim kalendarzem księżycowym, obchodzone jest w Japonii Tango-no Sekku(jap.端午の節句), czyli Święto Chłopców. Po przyjęciu w Japonii zachodniego kalendarza gregoriańskiego wyznaczono datę tego święta właśnie na 5 maja. Po wielu zmianach jest to obecnie oficjalnie i urzędowo przyjęty Dzień Dziecka (jap. こどもの日 Kodomo-no Hi).
Japończycy uważają dzieci za swój skarb narodowy. Święto Dziecka jest więc dniem, w którym podkreśla się potrzebę poszanowania praw dzieci oraz wychowania ich w zdrowiu i szczęściu. Dla dzieci jest to również okazja do wyrażania swej wdzięczności rodzicom za ich miłość, trud wychowawczy, poświęcenie i troskliwą opiekę.
Kodomo-no Hi jest jednym z pięciu historycznych świąt japońskich - sekku, (jap. 節句 sekku), związanych z porami roku i magią liczb. Święto to znane jest przede wszystkim jako Tango-no Sekku, Tango-no Sechi, Chogo, Tanyo lub Shōbu-no Sekku (jap. 菖蒲の節句 Festiwal Irysów) i stanowi męski odpowiednik Święta Lalek, czyli święta dla dziewczynek - Hina matsuri (jap.雛祭り ), obchodzonego w dniu 3 marca.
Chociaż w roku 1948 Święto Chłopców - Tango-no Sekku - zostało oficjalnie przemianowane na Święto Dziecka - Kodomo-no Hi- i ustanowione japońskim świętem narodowym, w większości japońskich rodzin święto to nadal jest obchodzone w sposób tradycyjny, czyli jako Święto Chłopców Tango - no Sekku(jap. 端午の節句).
W tym dniu rodzice modlą się o zdrowie i dzielność swych męskich potomków. Sposób świętowania o zdrowy i szczęśliwy rozwój chłopców ma w Japonii długą historię i jest wypełniony wieloma zwyczajami oraz adekwatną dla nich symboliką.
Podróżując po Japonii w drugiej połowie kwietnia oraz na początku maja, można dostrzec liczne koi-nobori, czyli ogromne, barwne stroiki, przedstawiające kolorowe karpie, wykonane z papieru lub tkaniny w formie długiego, pustego w środku worka - rękawa. Wraz z długimi, czerwonymi i białymi wstążkami, oraz ze złoconymi wiatraczkami, przyczepianymi do bambusowej tyczki, całość jest usytuowana wysoko na masztach, balkonach i dachach domów, gdzie napełniana wiatrem powiewa i płynie w powietrzu ponad dachami domów.
Te powiewające stroiki - chorągiewki w kształcie karpia, posiadają długą historię. Według starych kronik – sięgającą aż roku 700 n.e., wywodzą się one ze starojapońskiego wierzenia, iż karp jest rybą tak silną, że potrafi płynąć pod prąd rwącego potoku i nawet przeskakiwać wodospady.
Dla każdego chłopca w rodzinie powiewa więc jego własna chorągiewka przedstawiająca karpia. Największa dla najstarszego, a dla młodszych coraz mniejsze. Karp stał się w Japonii symbolem Święta Chłopców z powodu jego energii i niespożytej siły. Właśnie karp, ze względu na swą niezwykłą siłę i determinację w pokonywaniu przeszkód, reprezentuje odwagę i zdolność do osiągania wysoko postawionych celów i stanowi dla młodych chłopców i mężczyzn zachętę do pokonywania wszelkich trudności i jest przykładem ambicji, wytrwałości i sposobu osiągania życiowych sukcesów.
Niektórzy historycy wywodzą to święto ze starych chińskich obyczajów polegających na oczyszczaniu duszy i ciała, czyli odpędzaniu złych duchów i dążeniu do zapewnienia zdrowia i powodzenia w życiu poprzez obrzędy związane z wiarą w zasady chińskiej filozofii onmyō lub in-yō czyli chińskie yin i yang, to jest dwoistość sił kosmosu i gogyō - pięć elementów - ogień, drewno, ziemia, metal, woda, polegających na zbieraniu w tym dniu ziół, brania kąpieli w płatkach orchidei czy spożywania napoju alkoholowego, sporządzonego przez zalanie liści i kłączy rośliny shōbu (tatarak), winem sake.
Obrzędy te stały się popularne na japońskim dworze już w okresie panowania cesarzowej-regentki Suiko (593-629 n.e).
Jedno z japońskich podań ludowych głosi, że to święto pochodzi od starego zwyczaju, praktykowanego przez rolników w maju, gdy na polach zaczynają się pojawiać owady, uszkadzające pędy młodych roślin. Rolnicy odpędzali te owady strasząc je dużymi, jaskrawymi płatami tkanin oraz różnymi figurami. Z czasem figury zaczęły przedstawiać postacie wojowników. Po czasie figury te, zwane musha-ningyō, stawały się lalkami, coraz bardziej wyrafinowanymi i zaczęto je eksponować w mieszkaniach, jednak już nie po to, by płoszyły owady, ale by przepędzały złe duchy i przypominały młodym chłopcom o ich męskości.
Inna z legend wywodzi Święto Chłopców od zwycięstwa wodza Tokimune Hōjō nad Mongołami, które to zdarzenie miało miejsce właśnie 5 maja 1281 roku.
Inni historycy uważają, że w ten właśnie sposób, 5 maja, świętowano zjednoczenie kraju przez shōguna Takauji Ashikaga, co miało miejsce w XIV wieku. W okresie Edo (1603-1867), samurajskie rodziny posiadające chłopców, wywieszały w tym dniu flagi bojowe i rodowe proporce. Natomiast rodziny mieszczańskie, którym nie wolno było posługiwać się bojowymi i szlacheckimi symbolami, zaczęły stosować proporce przedstawiające kolorowego japońskiego karpia. Od tego czasu oba rodzaje symboliki występują razem.
Współczesny sposób obchodzenia Święta Dziecka a właściwie Święta Chłopców, zachował wiele tradycyjnych rytuałów. Prócz zwyczaju wywieszania na zewnątrz domów proporców koi-nobori, we wnętrzach domów urządza się specjalne wystawy, zwane gogatsu-ningyō, które umieszczane są w pokojach gościnnych lub w specjalnych pomieszczeniach, zwanych tokonoma.
Wśród dekoracji gogatsu-ningyō znajdują się miniaturowe hełmy, komplety zbroi, miecze, łuki i strzały, jedwabne proporce z herbami rodowymi oraz lalki wojowników. Lalki te przedstawiają postacie wojowników znanych z historii i legend. Na przykład: Kintarō – chłopca o postawie Herkulesa, który - gdy dorósł - stał się generałem. Shoki – starożytnego chińskiego generała, którego uważano za postać chroniącą ludzi od diabłów. Momotarō – japońskiego odpowiednika Dawida, który pokonał japońskiego Goliata.
W dniu Święta Chłopców dziewczynki są gośćmi u chłopców, podobnie jak chłopcy są gośćmi u dziewczynek w dniu 3 marca(Hina matsuri).
Rodzice przygotowują w tym dniu tradycyjne przysmaki, takie jak: chimaki - słodkie ryżowe kluski owijane liśćmi bambusa, sasa-dango czy kashiwa-mochi - różnego rodzaju ryżowe ciasteczka nadziewane słodką czerwoną pastą fasolową i owijane liśćmi dębowymi.
Z japońskim Świętem Chłopców związany jest znany nam tatarak, czyli shōbu, którego długi wąski liść kształtem przypomina japoński miecz nihon-tō.
W dniu 5 maja Japończycy wrzucają liście i korzenie tataraku (shōbu) do gorącej wody i dokonują w niej pachnącej, relaksującej kąpieli (shōbu-yu). Istnieje tradycyjne przekonanie, że dzięki zawartym w tataraku olejkom eterycznym i innym substancjom jest on skutecznym środkiem profilaktycznym przeciwko wielu chorobom. Wiele japońskich łaźni publicznych, otwiera swoje termy już wczesnym rankiem w dniach 4 i 5 maja.
Pokrojone w plastry kłącza shōbu zalane sake, to napój alkolowy zwany: shōbu-sake, shōbu-zake lub ayame-zake. Napój ten był podobno bardzo lubiany przez dawnych samurajów.
W dawnych czasach wierzono również, że liście shōbu posiadają magiczną moc gaszenia ognia. Z tej przyczyny do dziś, w dniu 5 maja, szczególnie na terenach wiejskich, ludność przestrzega zwyczaju kładzenia ich na okapach dachów swoich domów, traktując je jako talizman zabezpieczający dom przed wybuchem pożaru lub nawiedzaniem go przez złe duchy.
http://www.goshiki-japan.com/culture_art/cul_02_2.html
https://chia1c10.wordpress.com/2012/01/16/tango-no-sekku-hinamatsuri/
http://www.goshiki-japan.com/culture_art/cul_02_1.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Children%27s_Day_%28Japan%29
http://pl.wikipedia.org/wiki/Tango-no_Sekku
